Gátan um Geirfinn og myrta konu í Fredrikstad

Glæpir, fjallferðir og páskar eru heilög þrenning kirkjuhátíðarinnar sem í hönd fer í Noregi. Frændur vorir þeysa á gönguskíðunum sínum um fjöll og firnindi um páska en á kvöldin leysa þeir morðgátur. Páskahátíðin er nefnilega sakamálatíð svo um munar í Noregi og rík hefð fyrir slíku. Glæpasögur í bókaformi seljast í bílförmum þar í landi í aðdraganda páska og hvorki útvarps- og sjónvarpsstöðvar klikka á að flytja landslýð páskaglæpi af einhverju tagi. Leikhús norska ríkisútvarpsins flytur til dæmis framhaldsleikrit um páska og ríkissjónvarpið sömuleiðis. Morðingjar byrja að salla niður fórnarlömb sín á skírdag og drepa markvisst fram á páskadag. Annan dag páska kemst upp um þá og morðgátan leysist í lokaþættinum. Þá geta Norðmenn pakkað niður í fjallakofunum sínum og haldið heim á leið í hvunndaginn.

Núna fá frændur vorir alvöruglæp til að smjatta á um páska, í viðbót við alla hina. Lögreglan í Fredrikstad boðar til fréttamannafundar síðdegis í dag til að greina frá því að fyrir liggi játning manns sem myrti ríflega sextuga konu, Inger Johanne Apenes, um hádegisbil laugardaginn 6. maí 1978. Hún hafði verið stungin til bana með eggvopni sem aldrei fannst og því síður sá sem beitti því. Málið vakti mikla athygli á þessum tíma, ekki síst vegna þess að sonur hinnar myrtu var þjóðkunnur Stórþingsmaður, Georg Apenes. Gríðarlega mikið var lagt í að upplýsa málið og það fékk að sjálfsögðu tilheyrandi fjölmiðlaathygli. Ég man sjálfur vel eftir þessu máli úr fjölmiðlum í Noregi um það þegar ég flutti sjálfur þangað sumarið 1981. En aldrei fékkst botn í málið, fyrr en nú. Það kemur sem sagt fram síðar í dag hvað varð til þess að tókst að upplýsa morðið í Fredrikstad fyrir nær þremur áratugum en svo mikið er víst að árið 2002 var rannsóknin tekin upp að nýju á nýjum forsendum og farið yfir allt ferlið í leit að vísbendingum eða atvikum sem lögreglumenn kynnu að hafa horft alveg fram hjá áður eða í það minnsta ekki gefið nægan gaum. Sakamál fyrnast á 25 árum í Noregi og ástæðan fyrir því að rannsóknin á morðinu í Fredrikstad var tekin upp á nýjan leik 2002 var einmitt sú að sakir morðingjans eða morðingjanna myndu fyrnast í maí 2003.

Allar þjóðir eiga sér óleystar morðgátur. Þessi var ein af þeim þekktari í Noregi. Svíar hafa Palme og við Geirfinn. Kannski ættu íslenskir lögreglumenn að ganga í smiðju kollega sinna í Norge og fræðast um hvernig þeir leystu morðgátu sem er næstum því jafngömul Geirfinnsmálinu. Hvað um það, páskum Norðmanna er bjargað. Löggan sér þeim fyrir raunverulegri morðgátu til að smjatta á um páska en norsk þjóð þarf ekki að bíða fram á annan dag páska eftir því að gátan leysist. Það gerist strax í dag, á fréttamannafundi sem hefst í Fredrikstad núna kl. 11 að íslenskum tíma.

PS. kl. 14:00. Þá er það upplýst. Morðinginn er 42 ára ,,venjulegur borgari" í Fredrikstad, fjölskyldufaðir sem aldrei hefur komist í kast við lögin. Hann var granni konunnar og aðeins 13 ára þegar hann braust inn í húsið hennar og stakk til baka. Hún stóð hann að verki og svona endaði það allt saman. Lögreglan var komin með um 4.000 nöfn á skrá yfir þá sem hugsanlega gætu gefið upplýsingar eða tengst málinu á einhvern hátt. Morðinginn var ekki í þeim hópi og hefur frá upphafi rannsóknar aldrei borið á góma hjá rannsóknarlögreglunni. Lögreglan fékk hins vegar ábendingu í febrúar síðastliðnum og boðaði manninn á sinn fund. Hann gekkst umsvifalaust við morðinu og hafði þá ekki rætt þetta fortíðarafbrot sitt við nokkurn lifandi mann. Morðinginn var á vinnustaðnum sínum í dag eins og venjulega. Sökin er fyrnd lögum samkvæmt en sök bítur sekan þó liðin séu 29 ár. Þetta er sem sagt alvöru páskakrimmi í Norge.